رفتار پخته چیست و چگونه پخته رفتار کنیم؟
حتما برای شما هم پیش آمده بعد از یک مهمانی، جلسه کاری یا ملاقات به طرز رفتار خود در آن جمع فکر می کنید و از اینکه در آن موقعیت بهتر رفتار نکرده اید یا دیگران از شما دلخور شده اند خود را مورد بازخواست قرار می دهید که چرا پخته رفتار نکردم. یا ای کاش زمان به عقب بر می گشت و آن حرف را نمی زدم یا آن رفتار را انجام نمی دادم.
برای اینکه دوباره در موقعیت های دیگر آن رفتار را تکرار نکنیم می توانیم با یادگیری تکنیکها و تبدیل آنها به عادتهایی مفید این جنبه از وجود خود را بهبود بخشیم. هر موقعیتی که ما در آن بد عمل می کنیم یعنی مغز ما در آن مورد آموزش کافی ندیده و بصورت غریزی عمل کرده است.
“همراه عزیز بهبود من: درحال تولید یک آموزش مفید و کاربردی با موضوع رفتار پخته هستیم که به زودی بر روی وبسایت قرار خواهد گرفت. لطفا هر نکته ای که دوست دارید در این آموزش مد نظر قرار بگیرد را از طریق این لینک با ما در میان بگذارید.”
ویژگی های رفتار پخته
بصورت کلی رفتار پخته به رفتاری گفته می شود که خود فرد و همینطور کلیت جمع از آن احساس بهتری داشته باشند. یا حداقل احساس بدی نداشته باشند. مثلا:
- از روی عجله و بدون فکر نباشد.
- قضاوت نشده باشد.
- حقی را از کسی ذایل نکند.
- عواقب منفی برای خود و دیگران نداشته باشد.
- به گسترش صلح و دوستی کمک کند.
- احساس پشیمانی بعد از آن به فرد دست ندهد.
- به دیگران استرس وارد نکند.
- باعث آرامش دیگران شود.
- احساس امنیت ایجاد کند.
پختگی رفتار چه چیزی نیست؟
اگر درست ندانیم رفتار پخته چیست ممکن است برای اینکه پخته رفتار کنیم کارهایی را انجام دهیم که نه تنها ربطی به پختگی ندارد که ما را از آن طرف بام به پایین بیاندازد.
سکوت به جای صحبت
اگر اغلب به جای صحبت کردن سکوت را انتخاب کنید در واقع پخته رفتار نکرده اید. این بیشتر عدم مشارکت اجتماعی است تا وقار اجتماعی. تا وقتی با ادب، متانت، احترام،رعایت انصاف و به جا و به موقع صحبت می کنید هیچ اشکالی بر آن نیست.
گذشتن از حق و حقوق خود
اگر همواره بنا به مصالح و رعایت شان خود بگذاریم دیگران حق ما را پایمال کنند نامش خجولی گری است. ما در عین متانت و ادب می توانیم حق مان را طلب کنیم. بدون عصبانیت، خشونت کلامی و فیزیکی.
محافظه کاری بیش از حد
اگر در همه چیز احتیاط می کنید و به قول معروف آسته بیا آسته برو هستید هم اسمش پختگی نیست. وقتی تلاش می کنید حرفی بزنید یا کاری بکنید که هیچکس نرنجد تقریبا هیچ کاری نباید بکنید. جلب رضایت همگان غیر ممکن است.
تلاش برای بی عیب و نقص بودن
نام این ویژگی کامل گرایی یا کمال گرایی است. بدون آزمون و اشتباه کردن هی چیزی نمی توان یاد گرفت. بنابراین اگر می خواهید دیگران شما را کامل و بی عیب و نقص ببینند پخته رفتار نکرده اید. در واقع خودتان را از تجربیات جدید و رشد و یادگیری محروم کرده اید.
هیچ اشکالی ندارد شما کاری که بلد نیستید را ناقص انجام دهید. اگر انگلیسی را دست و پا شکسته صحبت می کنید، در کار با رایانه کند هستید، خط تان زیبا نیست یا نوشته تان نغز نیست هیچ ایرادی ندارد.
سرکوب احساسات و عواطف
پختگی به معنی این نیست که وقتی شاد هستیم شادی خود را مخفی کنیم. که دیگران نگویند انسان سبکی است. همینطور اگر غمی یا ناراحتی داریم آن را از چشم دیگران پنهان کنیم. ما در جایگاه انسان حق داریم خوشحال باشیم یا ناراحت.
صرف احساسات ما هیچ ایراد و اشکالی ندارد. بیان شادی و غم، ناراحتی و عصبانیت، حتی احساسات منفی هم خالی از هر گونه اشکالی است.
ولی چطور ابراز کردن احساسات است که می تواند محل اشکال باشد. اگر ابراز احساسات ما باعث تجاوز به حریم دیگران باشد اشکال دارد.
به چه رفتارهایی پخته گفته می شود؟
داشتن صبر و شکیبایی و دعوت دیگران
در شرایط سخت و بحرانی که ممکن است برای همه پیش بیاید انسان پخته صبر پیش می کند. ضمن اینکه دیگران را هم به صبر و شکیبایی دعوت می کند. چون می داند هیچ چیز قرار نیست تا ابد بماند. سختی و بحران بالاخره تمام می شود.
دعوت طرفین تعارض به آرامش
وقتی بین دو یا چند نفر تعارضی بوجود می آید انسان خردمند بجای دامن زدن به اختلاف و درگیری ابتدا خود از این کار دوری می کند. بعد دیگران را به آرامش دعوت می کند. دامن زدن به خشونت نهایتا پشیمانی به بار می آورد.
حسن جویی از دیگران بجای غیبت
انسان معجونی از ضعف و قوت، نیک و بد مثبت و منفی است. ضمن اینکه خیلی از صفات انسانی مطلق نیست و نسبی است. انسانی که می خواهد رفتار پخته داشته باشد از کسی عیب جویی نمی کند. اگر نمی تواند حسن جویی کند سکوت می کند. در مقابل حسن جویی باعث ایجاد موج مثبت می شود.
انتقاد از اعمال به جای شخصیت
اگر لازم است چیزی نقد شود آن کاری است که فرد انجام داده نه خود. پس انسان عاقل همیشه این تمایز را رعایت می کند. بجای اینکه بگوید تو آدم بی ادبی هستی میگوید آن کار تو خارج از ادب و نظاکت بود.
سیستمی دیدن دنیا در کلام و عمل خود
سیستیمی دیدن دنیا یعنی نگاه کردن به مسائل در بلند مدت. نگاه می کند هر کاری در بلند مدت چه نتایجی به بار می آورد. و اینکه همه چیز به همه چیز ربط دارد. پس برای رضایت آنی کاری نمی کند که در نهایت پشیمانی به بار آورد.
عدم استفاده از برداشت های تک جمله ای
برداشت تک جمله ای یعنی پدیده ای را با یک جمله توصیف کردن. مثلا شمالی ها اینطورن، جنوبی ها آن طور. توصیف مردم یک منطقه یا یک استان به یک صفت نشانه ای از خرد در پی ندارد. چون همیشه قابل نقض است. حتی یک نفر را هم نمی شود با یک صفت توصیف کرد.
یا استفاده از صفات کلی برای یک فرد. فلانی خوب است، دیگری بد است. آن یکی دروغگو است، این یکی مهربان است. انسان پخته به جای اینها مثال یا مثالهای آن رفتار را بیان می کند. بقول مارشال روزنبرگ چه کسی را با صفت مثبت و چه با منفی توصیف کنیم در هر دو صورت قضاوت کرده ایم.
مزیتهای رفتار پخته
- بزرگترین مزیت پخته رفتار کردن احساس رضایت درونی است که به خود فرد دست می دهد.
- مزیت دوم کسب اعتبار و شان اجتماعی برای او است. دیگران به چشم فردی بالغ به او نگاه می کنند و به او اعتماد می کنند.
- فرصتهای رشد و پیشرفت بیشتری نصیبش می شود. مثلا فرض کنید در یک مصاحبه شغلی بین دو فرد که از نظر فنی سطح یکسانی داشته باشند کار را به کسی می دهند که پخته تر رفتار کرده باشد.
ضررهای ناپختگی رفتار
- افراد ناپخته مدام با خود درگیر هستند و این بزرگترین ضرر برای آنها است.
- دیگران به چشم بچه به آنها نگاه می کنند حتی اگر هفتاد سال عمر داشته باشند.
- فرصتهای دوستی و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی را ممکن است از دست بدهند چون بقیه بخاطر تجربیات قبلی که از او دارند تمایل کمتری به همراهی و بودن در کنار او دارند.
- ممکن است برای جبران ناپختگی خود در زمینه های دیگر مانند مادیات مایه بگذارند یا وقت و انرژی خود را صرف رفع کدورت و جبران رفتارهای قبلی خود بکنند.
بیشتر بخوانید: چطور شخصیت جذابی داشته باشیم؟
چطور پخته تر رفتار کنیم؟
1. مسئولیت پذیری صددرصد رفتار خود
جیم ران سخنران انگیزشی می گوید بالغ کسی است که مسئولیت صددرصد رفتار خود را بپذیرد. تا زمانی که ما دنیا و مردم و دولتها و ابر و باد و مه و خورشید و فلک را دلیل رفتار خود می دانیم یعنی مسئولیت پذیر نیستیم، یعنی بالغ نشده ایم و یعنی نمی توانیم پخته رفتار کنیم. پس هر اتفاقی در دنیای بیرون رخ دهد دلیلی برای رفتار ما نیست. ما مسئول رفتار خود هستیم بصورت صددرصد.
به زبان واضح تر رفتار ما باید بر اساس تصمیم و خواست درون مان باشد. نه در واکنش به رفتار دیگران. مثلا اگر فردی حرف تندی به ما زد می توانیم مقابله به مثل کنیم یا بر اساس ارزشهای خود جواب دهیم. کسی که مقابله به مثل می کند مسئولیت رفتار خود را بر دوش فرد مقابل می گذارد. ولی انسان مسئولیت پذیر می گوید من مسئول اعمال و رفتار خودم هستم و دیگران تعیین کننده رفتارم نیستند.
2. گوش کردن عمیق و دقیق
مهمترین ویژگی در هر رابطه ای است. تا زمانی که در یک مکالمه شرکت داریم حتی اگر طرف مقابل بقول معروف چرت هم می گوید باید دقیق به او گوش کنیم. این دیگر بدترین حالت آن بود. پس در بحث های دوستانه، صحبتهای خانوادگی و کاری و حتی با یک غریبه در خیابان لازم است خیلی دقیق و با حوصله به صحبتهای طرف مقابل مان گوش کنیم و بگذاریم تمام حرفش را بزند.
3. فکر کردن قبل از صحبت یا عمل کردن
افراد پخته برای هر عمل خود به مقدار کافی فکر می کنند. این مقدار بر اساس اهمیت آن حرف یا عمل می تواند متفاوت باشد. ولی هیچوقت بدون فکر کاری را انجام نمی دهند. فکر کردن در گفتگو باعث ایجاد مکثی می شود که برای افراد حاضر بسیار خوشایند است و احترام بالایی را برای گوینده به ارمغان می آورد.
4. انسان پخته غر نمی زند
غر زدن یعنی بیان اعتراض در مورد یک موضوع پیش کسی که هیچ ارتباطی به او ندارد.
یک فرد بالغ و پخته می داند که هیچوقت با غر زدن مشکلی حل نمی شود. شما می توانید از صبح تا شب و در هر جمعی از مشکلات جامعه، قیمت ارز، رفتار دولت مردان، گرانی، خشونت خیابانی و هزاران موضوع دیگر گله و شکایت کنید. ولی مطمعن باشید فقط حال طرف مقابل را بد کرده اید. چون ایشان هیچکدام از این مشکلات را نمی تواند حل کند.
5. درنگ بجای عجله
احتمالا این مثل را شنیده اید که عجولها دیرتر به مقصد می رسند یا هیچوقت نمی رسند. به غیر از ضررهایی که عجله در زندگی برای ما ایجاد می کند، باعث می شود دیگران آنرا نشانه ای از ناپختگی ما بحساب بیاورند. می گویند مانند بچه رفتار می کند و هنوز بزرگ نشده است.
بصورت کلی هرچقدر در رفتارمان اضطراب و تنش بیشتری باشد دیگران آن را نشانه های ناپختگی می دانند. یکی از بهترین راههای کسب آرامش تمرین های ذهن آگاهی است. مانند مراقبه، تنفس عمیق، اسکن بدن.
برای اطلاع بیشتر از ذهن آگاهی این مقاله را بخوانید: شادی و شعف واقعی با زندگی در لحظه اکنون
6. گذشت به جای انتقام
مثل بخشش از بزرگان است حق مطلب در این زمینه است. بزرگ کسی است که پخته رفتار می کند. شما می توانید به پای حق بایستید و آنرا ثابت کنید ولی آنرا ببخشید. یا عیب و نقص های دیگران را نادیده بگیرید.
7. توجه به خواسته های دیگران در کنار خواسته خود
احترام به ارزشها و انتخابهای دیگران نوعی دیدن دنیا از نگاه فراتر از خود است. رسیدن به ادراک دیگران و اینکه هر کس ممکن است از چیزی خوشش بیاید یا از چیز دیگری خوشش نیاید. شاید رسیدن به چنین سطحی کار آسانی نباشد ولی صرف تلاش کردن و بهبود مستمر ارزشمند است.
8. کسب دانش و هضم تجربه
ما تا زمانی که زنده هستیم در یک مسیر کسب دانش و تجربه هستیم. مطالعه، درس گرفتن از تجربیات خود و دقت در تجربیات دیگران می تواند منبع بزرگی از خرد برای ما به ارمغان بیاورد. این دانش هم پشتوانه ای است برای پخته رفتار کردن ما در روابط مان با دیگران.
9. داشتن دغدغه های بزرگ
یک فرق بزرگتر ها با بچه ها در این است که دغدغه های بزرگتر دارند. برای مثال بچه ها اسباب بازی شان برایشان مهم است در حالیکه یک فرد بالغ آینده شغلی، درآمد، روابط، کیفیت زندگی و چیزهایی از این قبیل برایش مهم است.
ولی متاسفانه گاهی ما به دغدغه های خیلی کوچک می چسبیم. مانند رنگ و مدل لباس، ظواهر کم ارزش یا چیزهایی حتی از این هم کوچکتر. وقتی از دغدغه هایمان در جمع دیگران صحبت می کنیم می شود مبنای قضاوت آنها از پختگی یا ناپختگی ما.
10. تمرکز بر خود به جای دیگران
آدمهای پخته تمرکز خود را بر داشته های خود چه مادی و چه غیر مادی، چه درونی و چه بیرونی می گذارند. برعکس آن هم این است که ببینیم بقیه چه کاری انجام می دهند، ارزشهایشان چیست، چه اهدافی دارند… و هر کسی توجه ما را جلب کرد بخواهیم مانند او شویم.
هنرمند می بینیم میخواهیم ساز بزنیم، نویسنده می بینیم می خواهیم کتاب بنویسیم، طنز پرداز می بینیم می خواهیم مثل او لطیفه بگوییم. در این صورت است که دیگران رفتار ما را ناپخته به حساب می آورند. چون از درون مان نمی جوشد و صرفا تابع محیط است.
این دو مقاله را هم از دست ندهید:
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
تاب آوری در شرايط سخت
چطور اراده ام را قوی کنم؟
آیا می توان سختی را از زندگی حذف کرد؟
چگونه بصورت درست از دیگران تشکر کنیم؟
چطور عادت مفید بسازیم؟
رهایی از افکار منفی و مزاحم! چطور افکارمان را مدیریت کنیم؟
23 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام.خیلی عالی بود
سپاس از توجه شما. خوشحالیم که برایتان مفید واقع شده
خیلی لذت بردم.فوق العاده بود🌹
خوشحالم که برایتان مفید واقع شده. سپاس از توجه شما
واقعا عالی بود واقعا دستمریزاد 👏👏👏👏👏👏👏💚💚💚
درود بر شما، سپاس فراوان از همراهی و نظر مثبت شما. خوشحالم که این مقاله براتون مفید واقع شده
واقعا خوب و بجا بود. ممنون
خسته نباشید
از توجه تون سپاسگزارم. خوشحالم که براتون مفید واقع شده
بسیار مفید فایده بود❤️👌
سپاس فراوان از نظر مثبت شما 🙏🌹
سلام. ضمن تشکر از زحمات شما، در این زمینه میتونید کتابی رو هم معرفی کنید؟ متشکر
درود بر شما و سپاس زا توجه تون، احتمالا باید کتابهایی در این زمینه باشه ولی من به شخصه کتابی با این موضوع برخورد نکردم و این مقاله را با خواندن کتابهای مختلفی نوشتم. ولی بیشتر کتابهایی که در زمینه مهارتهای ارتباطی نوشته شده اند کمک کننده هستند
سلام . من انقدر رفتارم بچگونه میشه بعضی وقتا که اصلا نمیفهمم دارم چی میگم . مثل کسی که مست کرده . با کوچیک ترین حرف ناراحت میشم.مشاورمون که روانشناسه هر سری با من بحث میکنه و داد میزنه که بزرگ شو . با دوستام حرف میزنم میخندن و به هم میگن اسکله . در حالی من از نظر ذهنی خیلی هوش بالایی دارم و تیزهوشانم قبول شدم اما پدرم نزاشت برم . ولی رفتارام و خنده هام شده سوژه همه😓خسته شدمم
درود بر شما. خوشحالم كه مهمان سايت ما بوديد. ببينيد همين كه شما به رفتار خودتون آگاهي داريد و براي حل مشكل تون جستجو كرديد خودش گام بزرگ و مهميه. من برنامه دارم آموزشي در اين زمينه توليد كنم ولي بدليل مشغله هاي كار هنوز موفق نشدم. انشالا به محض آماده شدن آن بهتون خبر ميدم. ضمنا من يك جلسه نيم ساعته مشاوره رايگان هديه سايت مي تونم در خدمت شما باشم و در اين زمينه راهنمايي تون كنم. يك نكته كه الان ميتونم بهتون بگم اينه كه هيچ مشكلي غيرقابل حل نيست. فقط بايد تا رسيدن به نتيجه دست از تلاش و جستجو بر نداشت
واقعا مطالبتون عالی بود و به بیشتر سوالام جواب داد، سپاسگزارم 🙏🌹
درود بر شما، سپاس از نظر مثبت تون. خوشحالم كه براتون مفيد واقع شده
بسیار مطلب مفید و جالبی بود🌹
عالی بود مرسی
درود بر شما. سپاس از نظر مثبت تون
با سلام و عرض وقت بخیر
مطلبتون مفید بود. با تشکر از شما
سلام و درود بر شما
سپاس از حسن توجه شما، خوشحاليم كه مطالب براتون مفيد واقع شده
سلام ممنون از مطالب مفیدتون .
من هم بیشتر وقتها رفتارم بچه گانه میشه ولی دست خودم نیست و سریع پشیمان میشوم نمیدونم این مشکل را چجوری حل کنم
سلام و درود بر شما دوست گرامی، سپاس از نظر مثبت شما، در واقع برای همه ما ممکنه پیش بیاد. با آموزش می تونیم مدیریتش کنیم که برامون مشکل ساز نشه